କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲା:
କୋରାପୁଟ, ଓଡିଶାର ଦକ୍ଷିଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଜିଲ୍ଲା ଯାହା ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭିନ୍ନତା ଏବଂ ଐତିହାସିକ ଗୁରୁତ୍ବର ସମ୍ମିଳନ କରେ। ପୂର୍ବ ଘାଟ ପାହାଡ଼ର ଅଞ୍ଚଳରେ ବସିଥିବା ଏହି ଜିଲ୍ଲା ଏହାର ହରିତ ଜଙ୍ଗଲ, ମନୋରମ ପ୍ରାକୃତିକ ଦୃଶ୍ୟ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧ ଆଦିବାସୀ ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ। ଏହା ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂଗମ ସ୍ଥଳ ଯେଉଁଠି ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (SC) ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି (ST) ଲୋକ ବସୋବାସ କରନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଓଡିଶାର ଏକ ବହୁ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି।

ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଜନ
କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାକୁ 14ଟି ବ୍ଲକ୍‌ରେ ବିଭାଜନ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରଶାସନିକ ଏବଂ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିଏ। ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ 3 ଟି ନଗର ପାଳିକା (ଜୟପୁର, କୋରାପୁଟ ଓ ସୁନାବେଡା) ଏବଂ 2ଟି ଅଧିସୂଚିତ କ୍ଷେତ୍ର ପରିଷଦ (NAC) (କୋଟପାଡ଼ ଓ  ବୋରିଗୁମା) ଅଛି, ଯାହା ଉର୍ବନ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।

ଜନସାଂଖ୍ୟିକ ତଥ୍ୟ
ନବୀନତମ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ, କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ 1.38 ମିଲିୟନ। ଏଠି ପ୍ରାୟ 3.2 ଲକ୍ଷ ଘର ଅଛି, ଯେଉଁଥିରୁ ବହୁଅଂଶ ଅନ୍ତ୍ୟୋଦୟ ସମୁଦାୟ ସମ୍ପର୍କୀୟ। ଏଠିର ସାମାଜିକ ଗଠନ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରକାର:

• ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି (ST): 50.6%

• ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (SC): 17.4%

• ଅନ୍ୟ ଆର୍ଥିକ ପଛପଡ଼ା ବର୍ଗ (OBC): 30.2%

ଜିଲ୍ଲାର ମୁଖ୍ୟ ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛନ୍ତି ପରଜା, କନ୍ଧ, ଗାଦବା, ଝୋଡିଆ, କୋଟିଆ,ପାରେଙ୍ଗା   ପରଜା,କୋଣ୍ଡା ପରଜା, ଦୋରା। ଏହି ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟମାନେ ନିଜର  ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ, ଭାଷା ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ରକ୍ଷା କରି ଆସିଛନ୍ତି।

ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସାକ୍ଷରତା
କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ସାକ୍ଷରତା ହାର 49.2% ଅଟେ। ଏହା ଜାତୀୟ ହାରଠାରୁ କମ୍ ହେଲେମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷାର ଅଭିଗମ୍ୟତା ଏବଂ ଆଧାରଭୂତ ସଂଖ୍ୟା ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟାସ ଚାଲିଛି। ଏଠି ଅନେକ ପ୍ରାଥମିକ ଏବଂ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବିଦ୍ୟମାନ, ଏହାସହ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ଅଛି, ଯଥା:

• କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, କୋରାପୁଟ

• ରାଜ୍ୟ ସ୍ଵାୟତ୍ତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଜୟପୁର ,କୋରାପୁଟ

• ଅନେକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା
କୋରାପୁଟର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା ସରକାରୀ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ହସ୍ପିଟାଲମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ। ଏଠି ଏକ ଜିଲ୍ଲା ମୁଖ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାଳୟ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ଲକରେ ସାମୁଦାୟିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର (CHC) ବିଦ୍ୟମାନ।

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ
କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲା ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପଦର ଖଜାନା। ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି:

• ଡୁଡୁମା ଜଳପ୍ରପାତ

• ଗୁପ୍ତେଶ୍ୱର ଗୁଫା ମନ୍ଦିର

• କୋଲାବ ଡ୍ୟାମ୍

• ଦେଵମାଳୀ ପହାଡ଼

• ନଗେଶ୍ୱରୀ ଗୁମ୍ଫା

• ରାଣୀଡୁଡୁମା

କୋରାପୁଟ ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ଅଞ୍ଚଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଠି ଶିକ୍ଷା, ଜୀବିକା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ଅଛି। ନିରନ୍ତର ପ୍ରୟାସ ଦ୍ୱାରା, ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଏକ ଉନ୍ନତ ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ମଡେଲ୍ ଭାବେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇପାରିବ।